Nus analisain da moda anonimisada las infurmaziuns da noss utilisaders per pudair porscher in meglier servetsch e satisfar a lur basegns. Questa pagina utilisescha er cookies per analisar per exempel las activitads sin la pagina.Vus pudais specifitgar en voss navigatur las cundiziuns d'archivaziun e d'access als cookies.
La pagina tetgala: historiaHelvetica
La Schenca dils Mugglis

La Schenca dils Mugglis

Gion Giusep Deplaz, Baviera/Tujetsch
Archiv cultural Tujetsch

L'ustria dils Mugglis

Las ragischs d'ina ustria van anavos els onns 1870. Sep Antoni Muggli, numnaus il Capitani, menava lezs onns in'ustria en sia casa a Sedrun. Scartiras da vischnaunca numnan el adina sco ustier. La casa che sesanflava egl ost dil futur Hotel Alpsu era endrizzada sco ustria e vegneva numnada la "Schenca". En quella deva ei era enqual combra da durmir pils passants, per vitturins e marcadonts che traversavan la val. Quella casuna era vegnida baghegiada igl onn 1822 entras sur Giusep Maria Camenisch, staus caplon a Sedrun da 1821-1832. Suenter el secasa siu frar, sur Giachen Martin Camenisch en quella casa. El survescha sco caplon da Sedrun da 1832 entochen 1840. En quella casa ha el era instruiu ils pigns ella scienzia digl ABC. Igl onn 1835 habitavan en casa cun el sias soras, la Maria Agata, l'Anna Maria e la Luzia. Ils Camenischs fuvan setratgs 1803 a Sedrun, eran oriunds da Medel e vevan ina mumma da Tujetsch, la Maria Catrina Lisabet Weller, naschida 1764 a Sedrun. Il Giusep Maria ei staus in um cun talents tut apartis. Spel capavel caplon fuva el in oreifer oratur, lu in architect da casas cun novas directivas e plitard il stampadur a Surrein/Sumvitg.

Casa Muggli 1895 che funcziunava sco schenca (Foto ACT da J.J.Deplaz, Baviera*)*

Cun contract dils 23 da zercladur vendan ils Camenischs, exactamein sur Maria Camenisch, plevon a Surrein/Sumvitg, la casa a statalter Lezi Antoni Muggli da Surrein/Tujetsch.

Igl onn 1872 ein quater ustiers enumerai ella gliesta da taglia dalla vischnaunca, numnadamein Capitani Muggli, Fausta Wenzin e fargliuns, Tumaisch Huonder e Lucas Cavegn. Dil reminent plaidan gia documents da 1855 digl ustier Hans Giachen Berther a Rueras. Denter 1861 - 1864 dat ei mo in ustier e quei Lucas Cavegn culla Cruna. Il hotel Cruna ei vegnius erigius entuorn 1854. Igl onn 1857 vegn el numnaus en ina rapportascha da viadi ed il medem onn el cudisch da quen communal. Avon ein d'anflar neginas mussaments segirs dall'existenza dil hotel Cruna, ni d'in ustier dalla Cruna. - Igl onn 1866 ei il Hotel Rheinquelle a Tschamut vegnius baghegiaus. Avon menava ina certa Cecilia Riedi enzatgei ustria a Tschamut. Era a Bugnei ha ei dau per in tempset ina ustrietta, carteivel il temps dall'erecziun dalla via Alpsu!

Il Sep Antoni Muggli (1821-1882) ha giu maridau l'Onna Catrina Condrau, numnada la "Zoppa", (1812-1898). Guglielm Gadola descriva il Sep Antoni en sia lavur "La fiera da Ligiaun", cumparida el Glogn 1930: "El era il pli grond um dalla Val Tujetsch e perquei numnavan ils Tujetschins el "Muggli grond". Quei num era daus bein, pertgei ch'el era in grond e bi um, grond e taffer quei ch'ins mo leva. Oriunds da Surrein/Tujetsch veva el gia da giuven ensi entschiet a marcadar e cul temps secatschaus en pli e pli da curascha el marcadem da biestga. Cunzun sils stiarls capeva el extraordinari bein e veva en sia veta schon vendiu mellis da quels als Talianers. El veva fatg bia gadas bein, mo era beinenqualgadas spiars daners e biars vitier. Mo perquei ha il "Capitani Muggli", sco el era enconuschents sut quest auter num per l'entira Cadi entuorn, mai schau stermentar. Sperdeva el in onn silla fiera da Ligiaun, sch'era ei garantiu ch'el catschava l'auter onn aunc inagada tons stiarls sin fiera, che gl'onn avon. Il Muggli grond era lunsch entuorn enconuschents per in um gest e recli en tuts graus e beinvesius dils purs dalla Cadi sidengiu." En vischnaunca eis el staus activs ella politica e cuminesser varga 20 onns. Entschiet ha el sco "Cleger", tgisader, lu cautegia, ha priu part en sis cumissiuns, en suprastonza duas periodas sco cusseglier, in onn statalter, cassier da vischnaunca e duas gadas electur dalla Dertgira districtuala a Trun.

Sep Antoni Muggli e sia dunna han giu quater affons, il sulet fegl, il Leci, naschius 1848, miera da baret. La feglia Rosa Martina (1848- ) marida 1872 il Gion Antoni Muggli (1823- ) sesents on Baviera e 24 onns pli vegls. Els han giu leu siat affons. La feglia veglia, la Maria Barla Muggli (1851-1909) marida igl onn 1872 Hans Giachen Decurtins (1840-1929) da Rueras, numnaus plitard "il vegl". Entgins onns avon fuva el staus on Baviera. En quei connex eis ei da remarcar che da quels onns leu bia giuventegna, mo era pli passai, serendevan on Baviera e luvravan leu entgins onns. Igl onn 1835 fuvan 91 persuna ord la val, da quei 54 en Tiaratudestga. Beinenqualin ed enqualina han anflau leu in avegnir ed ein restai leuo.

Ti stos esser connectà per agiuntar in commentari
Nagin commentari il mument
Archiv cultural Tujetsch
1,212 contribuziuns
22 october 2018
379 guardads
1 like
0 favurit
0 commentari
2 Collecziuns
Gia 817 documentss associadas cun Avant 1900

Collecziuns:

Network:
Sponsurs:
16,478
819
© 2024 FONSART. Tut ils dretgs resalvads. Dissegnà da High on Pixels.